ทั้งนี้ สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) เป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลัก กำลังถูกเจ้าหน้าที่ หน่วยงานต่าง ๆ ดำเนินการผลักดันผู้หนีภัยความไม่สงบ จำนวน 610 คน กลับประเทศเมียนมาโดยไม่สมัครใจ แม้ว่าจะได้มีการประสานกับสหภาพแห่งชาติกระเหรี่ยง (เคเอ็นยู) เพื่อเตรียมพื้นที่รองรับไว้ในฝั่งเมียนมา ซึ่งมีระยะห่างจากฝั่งไทย 30 กิโลเมตรก็ตามโดยได้มีการส่งผู้หนีภัยชุดแรกรวม 35 คน ไปเตรียมพื้นที่ในหมู่บ้านแล้ว เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2567 และเตรียมเดินหน้าบังคับส่งกลับอีกจำนวน 610 คน เป็นชุดถัดไป

“มีความกังวลเป็นอย่างยิ่งต่อการดำเนินการให้ความช่วยเหลือและการประเมินความปลอดภัยเพื่อการส่ง ผู้หนีภัยกลับคืนภูมิลำเนาในประเทศเมียนมาภายใต้สถานการณ์ที่ยังแนวโน้มอาจเกิดความไม่สงบได้ทุกเวลา และการดำเนินการผลักดันที่ไม่ได้มีความประเมินปลอดภัยที่เป็นกลาง ไม่ได้รับความยินยอมจากผู้หนีภัยอาจเป็นการละเมิดหลักการไม่ส่งกลับไปสู่อันตราย (principle of non-refoulement) ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของกฎหมายจารีตประเพณีระหว่างประเทศที่ทุกประเทศต้องเคารพ”แถลงการณ์ระบุ

ทั้งนี้ไม่ส่งกลับไปสู่อันตราย ได้ห้ามรัฐในการปฏิเสธการเข้าบริเวณพรมแดน การดักจับ และการส่งกลับของบุคคลที่เสี่ยงจะเผชิญอันตรายและการประหัตประหาร รวมถึงเป็นการละเมิดพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการซ้อมทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 มาตรา 13 ระบุไว้ว่าห้ามมิให้หน่วยงานรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐขับไล่ ส่งกลับ หรือส่งบุคคล เป็นผู้ร้ายข้ามแดนไปยังอีกรัฐหนึ่ง หากมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่าบุคคลนั้น จะตกไปอยู่ในอันตรายที่จะถูกกระทำทรมาน ถูกกระทำการที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ หรือ ถูกกระทำให้สูญหาย

แถลงการณ์ได้ระบุข้อเรียกร้องว่า

1.ขอให้รัฐบาลไทยยุติการดำเนินการส่งกลับผู้หนีภัยความไม่สงบชาวเมียนมาโดยเฉพาะในพื้นที่ จ.ราชบุรีและ จ.กาญจนบุรีทันที เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามแนวทางการบริหารจัดการของ สมช.

2. ขอให้สมช. กระทรวงยุติธรรม และคณะกรรมการตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการซ้อมทรมานและการกระทำให้สูญหาย พ.ศ. 2565 เร่งกำหนดระเบียบ และแนวปฏิบัติตามมาตรา 13 เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ได้รับทราบ และดำเนินการต่อไป

3. ขอให้รัฐบาลไทยเร่งรัดจัดตั้งคณะทำงานระดับชาติ และกลไกดูแลคัดกรองกลุ่มผู้หนีภัยความไม่สงบชาวเมียนมาในระดับพื้นที่และจัดเตรียมแผนการให้ความช่วยเหลือทางด้านมนุษยธรรมตามแนวทางการบริหารจัดการผู้หนีภัยความไม่สงบชาวเมียนมาตามหลักการที่ประชุมคณะกรรมการเฉพาะกิจฯได้ให้ไว้เมื่อวันที่ 23 เมษายน 2567

4. ขอให้รัฐบาลไทยคำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของเด็กในการให้การปกป้อง และคุ้มครองสิทธิขั้นพื้นฐานสำหรับเด็ก โดยเฉพาะเด็กที่เดินทางมาโดยลำพังและเด็กที่พัดพรากจากครอบครัว